‘જીવનસાથી પસંદ કરવાનો અધિકાર છીનવાઈ જાય છે, બાળ લગ્ન સામે સુપ્રીમ કોર્ટની કડક ટિપ્પણી
સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે દેશમાં થઈ રહેલા બાળ લગ્નો પર નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમને વ્યક્તિગત કાયદા દ્વારા અટકાવી શકાય નહીં અને બાળકો સાથે સંકળાયેલા લગ્ન જીવનસાથી પસંદ કરવાની સ્વતંત્ર ઇચ્છાનું ઉલ્લંઘન કરે છે. CJIએ કહ્યું કે સત્તાવાળાઓએ બાળ લગ્ન અટકાવવા અને સગીરોના રક્ષણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
નવી દિલ્હી. શુક્રવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં બાળ લગ્ન નિષેધ કાયદાને લઈને સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવી હતી. આ દરમિયાન દેશમાં થઈ રહેલા બાળ લગ્નના મુદ્દે સુપ્રીમ કોર્ટે સખત નારાજગી વ્યક્ત કરી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે કહ્યું હતું કે બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમને અંગત કાયદા દ્વારા અટકાવી શકાય નહીં અને બાળ લગ્ન જીવનસાથી પસંદ કરવાની સ્વતંત્ર ઇચ્છાનું ઉલ્લંઘન કરે છે. CJIએ કહ્યું કે દરેક વ્યક્તિને પોતાની પસંદનો જીવનસાથી પસંદ કરવાનો અધિકાર છે.
ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બેંચે દેશમાં બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ કાયદાના અસરકારક અમલીકરણ માટે અનેક માર્ગદર્શિકા પણ જારી કરી હતી.
SC બેન્ચે કહ્યું કે અધિકારીઓએ અપરાધીઓને સજા આપતી વખતે બાળ લગ્ન અટકાવવા અને સગીરોની સુરક્ષા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. બેન્ચે કહ્યું કે, નિવારક વ્યૂહરચના વિવિધ સમુદાયોને અનુરૂપ હોવી જોઈએ. આ કાયદો ત્યારે જ સફળ થશે જ્યારે બહુ-ક્ષેત્ર સંકલન હશે. કાયદા અમલીકરણ અધિકારીઓની તાલીમ અને ક્ષમતા નિર્માણની જરૂર છે. અમે ભારપૂર્વક જણાવીએ છીએ કે આ બાબતે સમુદાય આધારિત અભિગમની જરૂર છે.
કાયદામાં કેટલીક ખામીઓ છે – SC
ખંડપીઠે એમ પણ કહ્યું હતું કે બાળ લગ્ન પર પ્રતિબંધ મૂકતા કાયદામાં કેટલીક ખામીઓ છે.
બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમ, 2006 બાળ લગ્ન અટકાવવા અને સમાજમાંથી તેમના નાબૂદીની ખાતરી કરવા માટે ઘડવામાં આવ્યો હતો. આ અધિનિયમ 1929 ના બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ કાયદાનું સ્થાન લે છે.
વૈવાહિક બળાત્કાર કેસમાં SCએ શું કહ્યું?
બાળ લગ્ન નિષેધ અધિનિયમ, 2006 બાળ લગ્ન અટકાવવા અને સમાજમાંથી તેને નાબૂદ કરવા માટે લાવવામાં આવ્યો હતો. આ અધિનિયમ 1929 ના બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ કાયદાનું સ્થાન લે છે.
અગાઉ ગુરુવારે, સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે તે ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) અને ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા (BNS) ની દંડની જોગવાઈઓની બંધારણીય માન્યતા પર નિર્ણય કરશે, જે બળાત્કારના ગુના માટે પતિને કાર્યવાહીથી પ્રતિરક્ષા પ્રદાન કરે છે. જો તે તેની પત્ની (જે સગીર નથી) તેની સાથે સેક્સ કરવા દબાણ કરે છે.
બેન્ચે કેન્દ્રની દલીલ પર અરજદારોના અભિપ્રાય જાણવાની માંગ કરી હતી કે આવા કૃત્યોને સજાપાત્ર બનાવવાથી વૈવાહિક સંબંધો પર ગંભીર અસર પડશે.
