જમ્મુ: સુપ્રીમ કોર્ટે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ કરવાને કાયદેસર બનાવતી જાહેર હિતની અરજી (PIL) ફગાવી દીધી છે. સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ (CJI DY ચંદ્રચુડ) એ કહ્યું કે આ કેવા પ્રકારની અરજી છે? કોઈપણ અદાલત બંધારણીય માન્યતા જાહેર કરી શકતી નથી. આ પીઆઈએલમાં સુપ્રીમ કોર્ટને એવી જાહેરાત કરવાની માંગ કરવામાં આવી હતી કે કલમ 370 નાબૂદ કરવું યોગ્ય છે અને 35A હટાવવાની પ્રક્રિયા કાયદેસર છે. આ પીઆઈએલ પર સુનાવણી સમયે સીજેઆઈ ડીવાય ચંદ્રચુડે ટિપ્પણી કરી હતી કે તમારા અસીલને આ અભિપ્રાય કોણે આપ્યો? શા માટે આપણે આવી જાહેરાત કરવી જોઈએ? કોર્ટ દ્વારા બંધારણીય માન્યતા અંગેની જાહેરાત કરી શકાતી નથી.

જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવવાને પડકારતી અરજીઓ પર સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ડી.વાય . ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચ પહેલાથી જ સુનાવણી કરી રહી છે. જસ્ટિસ સંજય કિશન કૌલ, જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના, જસ્ટિસ બી.આર. ગવઈ અને જસ્ટિસ સૂર્યકાંતનો પણ સમાવેશ થાય છે. નોંધનીય છે કે સુપ્રીમ કોર્ટે અરજદારોના મુખ્ય વકીલ કપિલ સિબ્બલને પહેલેથી જ પૂછ્યું હતું કે બંધારણમાં ખાસ કરીને અસ્થાયી જોગવાઈ તરીકે ઉલ્લેખિત જોગવાઈ (કલમ 370) જમ્મુ અને કાશ્મીરના બંધારણ પહેલા કરવામાં આવી ન હતી. 1957માં વિધાનસભાનો કાર્યકાળ પૂરો થયા બાદ કલમ 370ની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી તો પછી કેવી રીતે કાયમી થઈ શકે? બંધારણમાં ક્યાંય પણ કલમ 370નો ઉલ્લેખ નથી તો તેને તમે કાયમી રાખી શકો નહિ.

જ્યારે કપિલ સિબ્બલે કલમ 370 નાબૂદ કરવા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો, ત્યારે તેમણે કહ્યું હતું કે ‘રાજકીય કાર્યવાહી દ્વારા, કલમ 370ને હટાવી દેવામાં આવી હતી. આ કોઈ બંધારણીય કાર્ય ન હતું. સંસદે પોતે બંધારણ સભાની ભૂમિકા સ્વીકારી અને કલમ 370 નાબૂદ કરી હતી. સંસદ જમ્મુ અને કાશ્મીરના લોકોની ઇચ્છાનો ઉપયોગ કરી રહી છે. શું આવી શક્તિ વાપરી શકાય?’ તેમણે કહ્યું હતું કે જમ્મુ અને કાશ્મીરના લોકો ભારતનો અભિન્ન અંગ છે તે વાતથી કોઈ નકારી શકે નહીં, પરંતુ એક ખાસ સંબંધ છે અને તે કલમ 370માં જ ઘડવામાં આવ્યો છે.

કપિલ સિબ્બલે વધુમાં કહ્યું હતું કે ‘તમે કાયદા દ્વારા નિર્ધારિત પ્રક્રિયાને અનુસર્યા વિના તે સંબંધને સમાપ્ત કરી શકતા નથી’. ‘તમે કોઈ રાજ્યની સીમા બદલી શકો છો, તમે મોટા રાજ્યની સીમાઓનું વિભાજન કરી શકો છો અને નાના રાજ્યો બનાવી શકો છો. પરંતુ આ દેશના ઈતિહાસમાં ક્યારેય કોઈ રાજ્યને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ફેરવવામાં આવ્યું નથી. સિબ્બલે કહ્યું કે કલમ 370 નાબૂદ કરવી એ “રાજકીય કાર્ય અને નિર્ણય” છે જે સરકાર લઈ શકે છે, પરંતુ સંસદ તેના માટે સાધન બની શકે નહીં.