નવી દિલ્હી. ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ISRO) એ રવિવારે સાંજે 5:26 વાગ્યે સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી દેશના સૌથી ભારે સ્વદેશી સંચાર ઉપગ્રહ, CMS-03 (GSAT-7R) ને સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું.
આશરે 4,410 કિલોગ્રામ વજન ધરાવતો આ ઉપગ્રહ ભારતીય ભૂમિ પરથી લોન્ચ થનાર પ્રથમ ઉપગ્રહ છે. તેને જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટ (GTO) માં મૂકવામાં આવ્યો છે, જ્યાંથી તેને જીઓસ્ટેશનરી ઓર્બિટમાં મોકલવામાં આવશે. આ ઉપગ્રહ દેશના સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ, લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક 3-M5 (LVM3-M5) નો ઉપયોગ કરીને લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.
આ ઉપગ્રહને ISRO ના બાહુબલી રોકેટ તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે, જેણે ચંદ્ર મિશન દરમિયાન તેની ક્ષમતાઓ સાબિત કરી છે. આ રોકેટ અત્યાર સુધીમાં પાંચ મિશન સફળતાપૂર્વક અવકાશમાં લઈ ગયું છે. ISRO અનુસાર, GSAT-7R સમગ્ર હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં મજબૂત ટેલિકોમ્યુનિકેશન કવરેજ પ્રદાન કરશે.
તેના પેલોડમાં ટ્રાન્સપોન્ડરનો સમાવેશ થાય છે જે બહુવિધ સંચાર બેન્ડમાં વૉઇસ, ડેટા અને વિડિઓ લિંક્સને સપોર્ટ કરવામાં સક્ષમ છે. આ ઉપગ્રહ તેની ઉચ્ચ-ક્ષમતાવાળી બેન્ડવિડ્થ સાથે નૌકાદળ જોડાણમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે, જેનાથી યુદ્ધ જહાજો, વિમાનો, સબમરીન અને ભારતીય નૌકાદળના દરિયાઈ કામગીરી કેન્દ્રો વચ્ચે સીમલેસ અને સુરક્ષિત સંદેશાવ્યવહાર શક્ય બનશે.
તેની ઉચ્ચ-ક્ષમતાવાળી બેન્ડવિડ્થ દૂરના વિસ્તારોમાં ડિજિટલ ઍક્સેસમાં સુધારો કરશે, નાગરિક એજન્સીઓને ટેકો આપશે અને વ્યૂહાત્મક એપ્લિકેશનોમાં સુધારો કરશે. આ ઉપગ્રહ 2013 માં લોન્ચ કરાયેલ GSAT-7 (રુક્મિણી) ને બદલશે, જે હાલમાં નૌકાદળ સંદેશાવ્યવહારનો મુખ્ય આધાર છે.
રુક્મિણી યુદ્ધ જહાજો, સબમરીન, વિમાનો અને કિનારા-આધારિત આદેશો વચ્ચે સુરક્ષિત રીઅલ-ટાઇમ જોડાણોને સક્ષમ કરશે. નોંધનીય છે કે ISRO એ અગાઉ 5 ડિસેમ્બર, 2018 ના રોજ ફ્રેન્ચ ગુયાનાના કૌરો લોન્ચ સાઇટ પરથી Ariane-5 VA-246 રોકેટનો ઉપયોગ કરીને GSAT-11, તેનો સૌથી ભારે સંચાર ઉપગ્રહ, જે આશરે 5,854 કિલોગ્રામ વજનનો હતો, લોન્ચ કર્યો હતો.
જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટ (GTO) માં મૂકવામાં આવેલ ઉપગ્રહનું એન્જિન, તેને વિષુવવૃત્તથી 35,786 કિલોમીટર ઉપર સ્થિત જીઓસ્ટેશનરી ઓર્બિટમાં આગળ ધપાવશે. અહીં, ઉપગ્રહ સ્થિર રહે છે અને પૃથ્વી સાથે સુમેળમાં ફરે છે. આનાથી તે 24 કલાક કવરેજ પૂરું પાડી શકે છે. એવો અંદાજ છે કે ઉપગ્રહ આગામી 15 વર્ષ સુધી સેવામાં રહી શકે છે.
