અર્ધ લશ્કરી દળોમાં આત્મહત્યાના કેસમાં વધારો, ગૃહ મંત્રાલયે સંસદમાં આંકડા રજૂ કર્યા.
ગૃહ મંત્રાલયે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું છે કે તાજેતરના સમયમાં કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળના જવાનોમાં આત્મહત્યાની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. છેલ્લા 5 વર્ષમાં લગભગ 730 જવાનોએ વિવિધ કારણોસર આત્મહત્યા કરી છે. આત્મહત્યા પાછળ ઘણા અંગત કારણો છે. આ ઘટનાઓને ઘટાડવા માટે એક ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરવામાં આવી છે જેણે તેના સૂચનો આપ્યા છે.
નવી દિલ્હી. કેન્દ્રીય અર્ધલશ્કરી દળોના જવાનો આત્મહત્યા જેવા પગલા ભરી રહ્યા છે. તાજેતરના સમયમાં આ આંકડો ઝડપથી વધ્યો છે. ગૃહ મંત્રાલયે રાજ્યસભામાં આ માહિતી આપી છે. છેલ્લા 5 વર્ષમાં 730 જવાનોએ આત્મહત્યા કરી છે.
લાંબી ડ્યુટી, ઊંઘવા માટે પૂરતો સમય ન મળવો અને પરિવાર સાથે ઓછામાં ઓછો સમય પસાર ન કરી શકવો એ આના મુખ્ય કારણો માનવામાં આવે છે. આ કારણે ઘણા સૈનિકો નોકરીમાંથી રાજીનામું આપી રહ્યા છે અથવા સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ લઈ રહ્યા છે.
55,000 સેવા છોડી
ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવેલા આંકડા અનુસાર, છેલ્લા 5 વર્ષમાં લગભગ 55,000 સૈનિકોએ સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ અથવા રાજીનામું આપ્યું છે. સાથે જ આત્મહત્યા પાછળ અંગત સમસ્યાઓને મુખ્ય કારણ માનવામાં આવે છે.
આ વિષયના અભ્યાસ માટે ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરવામાં આવી હતી. એવું જાણવા મળ્યું હતું કે આત્મહત્યા કરનારા સૈનિકોમાંથી લગભગ 80 ટકા રજા પરથી પાછા ફર્યા હતા.
અંગત કારણો મુખ્ય કારણ છે.
ટાસ્ક ફોર્સના રિપોર્ટ અનુસાર, ‘સૈનિકોમાં આત્મહત્યાના મુખ્ય કારણો જીવનસાથીનું મૃત્યુ, પરિવારના સભ્યનું મૃત્યુ, વૈવાહિક વિવાદ અથવા છૂટાછેડા, નાણાકીય સમસ્યાઓ, બાળકો માટે પૂરતી શૈક્ષણિક તકોનો અભાવ છે.’
ગૃહ મંત્રાલયે કહ્યું કે ‘આને ઘટાડવા માટે વર્ષમાં 100 દિવસની રજાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે, જેથી સૈનિકોને તેમના પરિવાર સાથે વધુમાં વધુ સમય વિતાવવાની તક મળે. અત્યાર સુધીમાં 42,797 લોકોએ આ સુવિધાનો લાભ લીધો છે.
કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું કે આ વર્ષે માત્ર ઓક્ટોબર સુધીમાં લગભગ 6302 જવાનોએ તેમના પરિવાર સાથે 100 દિવસ વિતાવ્યા છે. આ આંકડો 2023માં 8,636 અને 2021માં 7,864 હતો.
ટાસ્ક ફોર્સે સૂચનો આપ્યા
ટાસ્ક ફોર્સને સૈનિકોમાં આત્મહત્યાના કિસ્સાઓને રોકવા માટે જરૂરી પગલાં ભરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. આ માટે કેટલાક સૂચનો પણ આપવામાં આવ્યા છે, જેમાં અધિકારીઓ દ્વારા સૈનિકો સાથે સતત વાત કરવી, કામના કલાકોનું નિયમન કરીને યોગ્ય આરામ આપવો, જીવનધોરણ સુધારવાનો સમાવેશ થાય છે.
એવું પણ જોવામાં આવ્યું છે કે પુરૂષ સૈનિકોની સરખામણીમાં મહિલા સૈનિકોમાં આત્મહત્યાના ઓછા કેસ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પુરુષો તેમની મજાક ઉડાવવાના ડરથી તેમની સમસ્યાઓ શેર કરતા ડરતા હોય છે અને તેના કારણે તેમનામાં આત્મહત્યા જેવા વિચારો આવવા લાગે છે.
ટાસ્ક ફોર્સે રજાઓ માટે પારદર્શક સિસ્ટમ બનાવવાની અપીલ કરી છે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સમયસર પ્રમોશન ન મળવાથી જવાનોનું મનોબળ પણ ઓછું થાય છે. તેથી પ્રમોશન પોલિસીમાં સુધારો કરવાની જરૂર છે.
