દેશભરમાં ફૂટપાથની ખરાબ સ્થિતિ અને રાહદારીઓની અવગણના પર સુપ્રીમ કોર્ટે કડક વલણ અપનાવ્યું છે. કોર્ટે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને 2 મહિનાની અંદર ખાતરી કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે કે તેમના બધા શહેરો અને ગામડાઓમાં સ્વચ્છ, અતિક્રમણમુક્ત અને અપંગ-મૈત્રીપૂર્ણ ફૂટપાથ હોય.
જસ્ટિસ એએસ ઓકા અને ઉજ્જલ ભુયાનની બેન્ચે સ્પષ્ટ કર્યું કે ફૂટપાથની ઉપલબ્ધતા માત્ર ટ્રાફિક સમસ્યા નથી પરંતુ જીવનના અધિકાર સાથે સંબંધિત મુદ્દો છે. કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે જ્યારે ફૂટપાથ ન હોય ત્યારે ગરીબો, વૃદ્ધો, બાળકો અને અપંગોને રસ્તાઓ પર ચાલવાની ફરજ પડે છે અને અકસ્માતોનો ભોગ બનવું પડે છે.
2022 માં 32,825 રાહદારીઓના મોત થયા
અરજીમાં નોંધાયેલા આંકડા અત્યંત ચિંતાજનક છે:
- 2022 માં કુલ માર્ગ અકસ્માતો: 168491
- રાહદારીઓના મૃત્યુ: 32825
- ગંભીર રીતે ઘાયલ: 34055
- નાની ઇજાઓ: 30809
આ આંકડાઓ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ફૂટપાથનો અભાવ એક મુખ્ય કારણ છે જેના કારણે રાહદારીઓના જીવન જોખમમાં છે.
આ પીઆઈએલ સામાજિક કાર્યકર્તા અને યુવા ઉદ્યોગસાહસિક હેમંત જૈન દ્વારા દાખલ કરવામાં આવી હતી. વરિષ્ઠ વકીલ કે.સી. જૈને કોર્ટમાં પોતાનો કેસ રજૂ કર્યો. અરજીમાં જણાવાયું હતું કે દેશભરમાં ફૂટપાથ પર અતિક્રમણ, બાંધકામનો અભાવ અને દિવ્યાંગો માટે સુવિધાઓનો અભાવ છે.
હેમંત જૈને કહ્યું: “આ અરજી ફક્ત મારા દ્વારા દાખલ કરાયેલી કાનૂની અરજી નહોતી, પરંતુ તે કરોડો લોકોનો અવાજ હતો જે દરરોજ પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકીને રસ્તા પર ચાલે છે. આજે બંધારણે તેમને એક મજબૂત અવાજ આપ્યો છે.”
બધા રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ બે મહિનાની અંદર રિપોર્ટ ફાઇલ કરવાનો રહેશે., દરેક શહેર અને ગામમાં અતિક્રમણમુક્ત અને અપંગ-મૈત્રીપૂર્ણ ફૂટપાથ બનાવવા જોઈએ., ફૂટપાથની નિયમિત જાળવણી સુનિશ્ચિત કરવી જોઈએ., મુંબઈ હાઈકોર્ટની માર્ગદર્શિકાને એક આદર્શ મોડેલ તરીકે ગણવા જોઈએ અને સમગ્ર દેશમાં તેનો અમલ કરવો જોઈએ., કેન્દ્ર સરકારે રાહદારીઓની સુરક્ષા અંગે તેની નીતિ શું છે તે પણ જણાવવું પડશે.
આ નિર્ણય લાખો ભારતીયો માટે રાહતનો શ્વાસ છે જેઓ દરરોજ રસ્તાઓ પર ચાલીને જોખમ લે છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે સુપ્રીમ કોર્ટના આ પગલાથી, આગામી સમયમાં, રાહદારીઓને ફક્ત વધુ સારા ફૂટપાથ જ નહીં મળે પરંતુ તેમનું જીવન પણ સુરક્ષિત બનશે.
|
વર્ષ
|
કુલ સડક અકસ્માતો
|
પગપાળા યાત્રીઓ (મૃતક)
|
મૃતક ટકાવારી
|
|---|---|---|---|
|
2016
|
1,50,785
|
15,746
|
10.44%
|
|
2017
|
1,47,913
|
20,457
|
13.83%
|
|
2018
|
1,51,417
|
22,656
|
14.96%
|
|
2019
|
1,51,113
|
25,858
|
17.11%
|
|
2020
|
1,31,714
|
23,483
|
17.83%
|
|
2021
|
1,53,972
|
29,124
|
18.90%
|
|
2022
|
1,68,491
|
32,825
|
19.50%
|
