નેપાળે 100 રૂપિયાની નોટ પર ભારતીય પ્રદેશોનો સમાવેશ કરતાં વિવાદ !!!
નેપાળની સેન્ટ્રલ બેંકે ભારતીય પ્રદેશોનો સમાવેશ કરતા વિવાદાસ્પદ નકશા સાથે નવી 100 રૂપિયાની નોટો જારી કરી છે. ભારતે વિરોધ કર્યો છે, તેને "કૃત્રિમ વિસ્તરણ" ગણાવ્યું છે. નેપાળ રાષ્ટ્ર બેંક (NRB) અનુસાર, આ નકશો પહેલાથી જ જૂની નોટ પર હતો અને સરકારના નિર્ણય અનુસાર તેમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. વિદેશ મંત્રાલયે તેને એકપક્ષીય પગલું ગણાવ્યું છે.
નવી દિલ્હી: નેપાળે ભારત વિરુદ્ધ વધુ એક પગલું ભર્યું છે. ગુરુવારે, નેપાળની સેન્ટ્રલ બેંકે નેપાળના વિવાદિત પ્રદેશો અને કેટલાક ભારતીય પ્રદેશોનો સમાવેશ કરતી નવી 100 રૂપિયાની નોટો જારી કરી.
આ નવા નકશામાં કાલાપાની, લિપુલેખ અને લિમ્પિયાધુરાના વિવાદિત ભારતીય પ્રદેશો પણ દર્શાવવામાં આવ્યા છે. ભારતે વિરોધ કર્યો છે, તેને “કૃત્રિમ વિસ્તરણ” ગણાવ્યું છે. નવી નેપાળ રાષ્ટ્ર બેંક (NRB) નોટ પર ભૂતપૂર્વ ગવર્નર મહાપ્રસાદ અધિકારીની સહી છે.
નોટ જારી કરવાની તારીખ 2081 બીસી તરીકે ઉલ્લેખિત છે, જે પાછલા વર્ષ, 2024 નો ઉલ્લેખ કરે છે. વડા પ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીના નેતૃત્વ હેઠળની સરકાર દરમિયાન, નેપાળે મે 2020 માં સંસદીય મંજૂરી દ્વારા નકશાને અપડેટ કર્યો હતો.
નકશાના અપડેટેડ સંસ્કરણને સ્પષ્ટતા કરતા, એનઆરબીના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે નકશો પહેલાથી જ જૂની 100 રૂપિયાની નોટ પર હતો અને સરકારના નિર્ણય અનુસાર તેને સુધારવામાં આવ્યો છે. 10, 50, 500 અને 1,000 જેવી વિવિધ મૂલ્યોની નોટોમાં, ફક્ત 100 રૂપિયાની નોટમાં નેપાળનો નકશો છે, અન્ય નહીં.
ભારતનો દાવો છે કે લિપુલેખ, કાલાપાની અને લિમ્પિયાધુરા તેના છે. ભારતે 2020 માં તીવ્ર પ્રતિક્રિયા આપી, નેપાળના સુધારેલા નકશાને “એકપક્ષીય કૃત્ય” ગણાવ્યું અને કાઠમંડુને ચેતવણી આપી કે તે આવા “કૃત્રિમ વિસ્તરણ” સ્વીકારશે નહીં. નેપાળ ભારત સાથે 1,850 કિલોમીટર લાંબી સરહદ ધરાવે છે અને પાંચ ભારતીય રાજ્યો: સિક્કિમ, બંગાળ, બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડ સાથે જોડાયેલ છે.
ભારતના વિદેશ મંત્રાલયે નેપાળના નકશા પર કડક પ્રતિક્રિયા આપી છે. NDTV એ સરકારી સૂત્રોને ટાંકીને અહેવાલ આપ્યો છે કે મંત્રાલયે જણાવ્યું છે કે આ એક “એકપક્ષીય પગલું” છે અને “જમીન પર કોઈ વાસ્તવિકતા બદલાતી નથી.” ભારતે કહ્યું છે કે તેણે એક વર્ષ લાંબા વિવાદમાં નેપાળને પહેલાથી જ ચેતવણી આપી હતી કે આવા “કૃત્રિમ રીતે ફૂલેલા દાવાઓ” સ્વીકાર્ય રહેશે નહીં.
વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે જણાવ્યું હતું કે સરહદ અને નકશા અંગે ભારત અને નેપાળ વચ્ચે ચર્ચા ચાલી રહી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે તેમના મતે નેપાળના દાવાઓ ન તો સચોટ છે અને ન તો ઐતિહાસિક તથ્યો પર આધારિત છે.
નેપાળ રાષ્ટ્ર બેંકે જણાવ્યું હતું કે નકશો અગાઉની 100 રૂપિયાની નોટ પર પણ હતો અને હવે સરકારના નિર્ણય અનુસાર તેને સુધારવામાં આવ્યો છે. નવી નોટમાં મધ્યમાં નેપાળનો આછો લીલો રંગનો નકશો છે, જેની બાજુમાં અશોક સ્તંભની છબી છે, જેના પર “લુમ્બિની, ભગવાન બુદ્ધનું જન્મસ્થળ” લખેલું છે. નોટના પાછળના ભાગમાં એક શિંગડાવાળો ગેંડો, સુરક્ષા દોરો અને દૃષ્ટિહીન લોકો માટે ઉંચો કાળો નિશાન છે.
