મદ્રાસ હાઈકોર્ટે પોતાના એક ચુકાદામાં કહ્યું કે, ક્રિપ્ટોકરન્સી ભારતીય કાયદા હેઠળ સંપત્તિ ગણાશે. તે લીગલ ટેન્ડર ન હોવા છતાં તેમાં સંપત્તિના તમામ ગુણ ઉપલબ્ધ છે. જસ્ટિસ આનંદ વેંકટેશે કહ્યું કે, ક્રિપ્ટોકરન્સી ભૌતિક સંપત્તિ કે કરન્સી નથી. પરંતુ તે એક એવી સંપત્તિ છે, જેને વ્યક્તિ પોતાની પાસે રાખી શકે છે. અથવા ટ્રસ્ટમાં મુકી શકે છે. આ નિર્ણય એક ક્રિપ્ટો રોકાણકારની અરજી પર સંભળાવવામાં આવ્યો હતો.
એક રોકાણકારનું એક્સઆરપી હોલ્ડિંગ્સ વજીરએક્સ પ્લેટફોર્મ પર સાયબર અટેક બાદ ફ્રીઝ કરવામાં આવ્યું હતું, તેના લીધે રોકાણકારે નુકસાનની ભરપાઈ માટે કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. જેના પર સુનાવણી કરતાં મદ્રાસ હાઈકોર્ટના જસ્ટિસે ક્રિપ્ટો કરન્સીને સંપત્તિ તરીકે માન્યતા આપી છે.
અરજદારે જાન્યુઆરી, 2024માં વજીરએક્સ પર રૂ. 1,98,516ના રોકાણ પર 3532.30 એક્સઆરપી કોઈન ખરીદ્યા હતા. જુલાઈ, 2024માં પ્લેટફોર્મ પર સાયબર અટેક થયો, જેમાં ઈથેરિયમ અને ઈઆરસી-20ની ચોરી થઈ હતી. વજીરએક્સને તેમાં આશરે 230 મિલિયન ડોલરનું નુકસાન થયુ હોવાનો દાવો કર્યો હતો. ત્યારબાદ તમામ યુઝર એકાઉન્ટ ફ્રિઝ કરવામાં આવ્યા હતા. જેથી અરજદાર પોતાના એક્સઆરપી કોઈનમાં કોઈ વ્યવહાર કરી શક્યો નહીં. તેણે પોતાના નુકસાનના વળતરની અપીલ કરતાં દલીલ કરી હતી કે, મારા એક્સઆરપી કોઈન ચોરી થયેલા ટોકન કરતાં અલગ હોવા છતાં વજીરએક્સે તેને ટ્રસ્ટ કસ્ટોડિયન સ્વરૂપે પોતાની પાસે સંભાળી રાખ્યા હતાં. કંપનીએ મારા કોઈનનો ઉપયોગ કરવા દીધો નથી.
વજીરએક્સની ભારતીય ઓપરેટર કંપની ઝન્માઈ લેબ્સે આ અંગે સ્પષ્ટતા આપી હતી કે, તેની માલિકીનો વાસ્તવિક અધિકાર સિંગાપોરની ઝેટ્ટાઈ Pte Ltd પાસે છે. તેણે હેકિંગ બાદ પુનર્ગઠનની પ્રક્રિયા શરૂ કરી છે. સિંગાપોર હાઈકોર્ટ દ્વારા મંજૂર યોજના હેઠળ તમામ યુઝર્સને નુકસાન ‘પ્રો-રાટા’ના આધાર પર ફાળવવામાં આવશે. જો કે, હાઈકોર્ટે કહ્યું કે, ભારતીય રોકાણકારે ભારતમાંથી ટ્રાન્ઝેક્શન કર્યા છે, જેથી તે મદ્રાસ હાઈકોર્ટના અધિકાર ક્ષેત્રમાં છે. જસ્ટિસ વેંકટેશે પોતાના 54 પાનાંના ચુકાદામાં વિસ્તારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ક્રિપ્ટોકરન્સીને કેવી રીતે સંપત્તિ તરીકે ગણી શકાય.
કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે બ્લોકચેન પરના આ ડિજિટલ ટોકન્સ ઓળખી શકાય તેવા, ટ્રાન્સફર કરી શકાય તેવા અને ખાનગી ચાવીઓ દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકાય તેવા છે, જે સંપત્તિના તમામ ગુણધર્મો ધરાવે છે. મદ્રાસ હાઈકોર્ટે અહેમદ જી.એચ. આરિફ વિરુદ્ધ સીડબ્લ્યુટી અને જીલુભાઈ નાનાભાઈ ખાચર વિરુદ્ધ ગુજરાત રાજ્યના કેસનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જે મિલકતને કોઈપણ મૂલ્યવાન અધિકાર અથવા હિત તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરે છે. કોર્ટે આંતરરાષ્ટ્રીય કેસોનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો જેમાં રુસ્કો વિરુદ્ધ ક્રિપ્ટોપિયા અને એએ વિરુદ્ધ અજાણી વ્યક્તિનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં અદાલતોએ ક્રિપ્ટોને સંપત્તિ તરીકે સ્વીકારી છે.
હાઈકોર્ટે શોધી કાઢ્યું હતું કે વઝીરએક્સ પરના સાયબર હુમલામાં ફક્ત ઇથેરિયમ અને ERC-20 ટોકન્સ ચોરાયા હતા, જ્યારે રોકાણકારના 3,532.30 XRP સિક્કા તેનાથી સંપૂર્ણપણે અલગ હતા. તેથી, કંપનીનો દાવો અથવા તે સિક્કાઓ માટે પુનઃવિતરણ યોજનાનો અમલ ખોટો અને અયોગ્ય છે. જો સિંગાપોરની પુનર્ગઠન યોજના હેઠળ અરજદારની સંપત્તિનું મૂલ્ય ઘટે છે, તો તે એક સંવેદનશીલ પક્ષ બનશે અને તેનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. તેથી કોર્ટે ઝાનમાઈ લેબ્સ અને તેના ડિરેક્ટરોને આર્બિટ્રેશન ચુકાદો ન આવે ત્યાં સુધી XRP સિક્કાઓનું પુનઃવિતરણ, વિતરણ અથવા પુનઃ ફાળવણી ન કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.
