લઘુમતી મંત્રાલયની શિષ્યવૃત્તિ યોજનામાં 144 કરોડનું કૌભાંડ

મદરેસા સહિત 1572 લઘુમતી સંસ્થાઓની તપાસમાં 830 નકલી/નોન-ઓપરેશનલ મળી આવી હતી, જેમાં 144 કરોડ રૂપિયાનું કૌભાંડ થયું છે

વાત્સલ્યમ્ સમાચાર

લઘુમતી શિષ્યવૃત્તિમાં કૌભાંડનો મામલો સામે આવ્યો છે. ઘણા રાજ્યોમાં નકલી લાભાર્થીઓ, નકલી સંસ્થાઓ અને નકલી નામોથી બેંક ખાતાઓ બનાવીને કરોડો રૂપિયાનું કૌભાંડ નોંધાયું છે. આ કેસ કથિત રીતે લઘુમતી સંસ્થાઓ, રાજ્ય વહીવટીતંત્ર અને બેંકોમાં સંસ્થાકીય ભ્રષ્ટાચાર સાથે સંબંધિત છે. કેન્દ્રીય મંત્રી સ્મૃતિ ઈરાનીએ આ મામલાની સીબીઆઈ દ્વારા તપાસ કરાવવાના નિર્દેશ આપ્યા છે. માહિતી અનુસાર, મદરેસા સહિત 1572 લઘુમતી સંસ્થાઓની તપાસમાં 830 નકલી/નોન-ઓપરેશનલ મળી આવી હતી, જેમાં 144 કરોડ રૂપિયાનું કૌભાંડ થયું છે.

અત્યાર સુધી તપાસ કરાયેલા કેસોમાં, બોગસ લાભાર્થીઓ દ્વારા શિષ્યવૃત્તિના સાચા લાભાર્થીઓને થયેલા મોટા પાયે નુકસાન અને સરકારી તિજોરીને રૂ. 144 કરોડના નુકસાનની તપાસ માટે મામલો સીબીઆઈને સોંપવામાં આવ્યો છે. જો સૂત્રોનું માનીએ તો આ અનેક સ્તરે સંસ્થાકીય ભ્રષ્ટાચાર છે. સંસ્થાઓ ક્યાં તો અસ્તિત્વમાં નથી અથવા બિન-કાર્યકારી છે પરંતુ નેશનલ સ્કોલરશીપ પોર્ટલ અને યુનિફાઇડ ડિસ્ટ્રિક્ટ ઇન્ફોર્મેશન સિસ્ટમ ફોર એજ્યુકેશન (UDISE) બંને પર નોંધાયેલ છે. સીબીઆઈ તપાસ કરશે કે કેવી રીતે સંસ્થાઓના નોડલ અધિકારીઓએ ઓકે રિપોર્ટ્સ આપ્યા, જિલ્લા નોડલ અધિકારીઓએ કેવી રીતે બનાવટી કેસોની ચકાસણી કરી અને કેટલા રાજ્યોએ કૌભાંડને વર્ષો સુધી ચાલુ રાખવા દીધું વગેરે. લઘુમતી બાબતોના મંત્રાલયના એક સૂત્રએ ઇન્ડિયા ટુડેને જણાવ્યું કે બેંકોએ લાભાર્થીઓ માટે નકલી ખાતા ખોલવાની મંજૂરી કેવી રીતે આપી. નકલી આધાર કાર્ડ અને કેવાયસીની તપાસ ચાલી રહી છે. જણાવી દઈએ કે લઘુમતી શિષ્યવૃત્તિની યોજના 2007-8માં શરૂ થઈ હતી, ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં હજારો કરોડ રૂપિયાના કૌભાંડનો અંદાજ છે. લઘુમતી બાબતોનું મંત્રાલય એક લાખ 80 સંસ્થાઓને શિષ્યવૃત્તિ આપે છે. તે વર્ગ 1 થી ઉચ્ચ શિક્ષણ લઈ રહેલા લઘુમતી વિદ્યાર્થીઓને લાભ આપે છે.

830 સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા લાભાર્થીઓના ખાતા ફ્રીઝ કરવાનો આદેશ અપાયો છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, છત્તીસગઢમાં 62 સંસ્થાઓની તપાસ કરવામાં આવી છે અને તમામ નકલી/નોન-ઓપરેશનલ મળી આવી છે. રાજસ્થાનની 128 સંસ્થાઓની તપાસ કરવામાં આવી છે, જેમાંથી 99 ટકા સંસ્થાઓ કાં તો નકલી છે અથવા તો લાંબા સમયથી માત્ર કાગળ પર જ અસ્તિત્વ ધરાવે છે. આસામમાં આવી નકલી સંસ્થાઓની સંખ્યા 68 ટકા છે જ્યારે કર્ણાટકમાં 64 અને યુપીમાં 44 ટકા છે. આ તમામ સંસ્થાઓના ખાતા ફ્રીઝ કરી દેવામાં આવ્યા છે અને વધુ તપાસ ચાલુ છે.

માત્ર 5 વર્ષમાં 144.83 કરોડનું કૌભાંડ
વાસ્તવમાં, લઘુમતી મંત્રાલયે 10 જુલાઈના રોજ સીબીઆઈમાં તેની ફરિયાદ નોંધાવી હતી. મંત્રાલયે 34 રાજ્યોના 100 જિલ્લાઓમાં આંતરિક તપાસ હાથ ધરી છે. 21 રાજ્યોની 1572 સંસ્થાઓમાંથી 830 સંસ્થાઓ નકલી મળી આવી છે. આ તમામ સંસ્થાઓના ખાતા ફ્રીઝ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. લગભગ 53 ટકા નકલી ઉમેદવારો મળી આવ્યા છે. છેલ્લા 5 વર્ષમાં માત્ર 830 સંસ્થાઓમાં 144.83 કરોડ રૂપિયાનું કૌભાંડ થયું છે. જો કે અન્ય સંસ્થાઓની પણ તપાસ ચાલી રહી છે.