તાજેતરમાં ICAR- ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ગ્રાઉન્ડનટ રિસર્ચ, જૂનાગઢ ખાતે “ભારતમાં મુખ્ય પાક પ્રણાલીઓના પર્યાવરણીય પદચિહ્નોને ટકાઉ રીતે વધારવા અને ઘટાડવા માટે આથોવાળા કાર્બનિક ખાતરોનું મૂલ્યાંકન, આઉટરીચ અને અપ-સ્કેલિંગ” થીમ હેઠળ જૂનાગઢ જિલ્લાના કૃષિ વિભાગના સહયોગથી રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ સાથે ખેડૂત કિસાન ગોષ્ઠીનું સફળતાપૂર્વક આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ઉલ્લેખનીય છે કે, આ પ્રોજેક્ટ મારુતિ સુઝુકી ઇન્ડિયા પ્રાઇવેટ લિમિટેડના નાણાકીય સહાયથી શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં આથોવાળા ઓર્ગેનિક ખાતર (FOM) એ એક જૈવિક રીતે સ્થિર ઉત્પાદન છે કે જે પાકના અવશેષો (ડાંગરના ભૂસા સહિત), પશુઓના છાણ અને કૃષિ ઉપ-ઉત્પાદનો જેવા કાર્બનિક કચરાનું માઇક્રોબાયલ આથો દ્વારા મેળવવામાં આવે છે. કોમ્પ્રેસ્ડ બાયોગેસ (CBG) પ્લાન્ટમાં આથો આપેલ ઓર્ગેનિક ખાતર ઘણા ફાયદાઓ પ્રદાન કરે છે. જેનાથી છોડમાં પોષક તત્વોનું ધીમું અને સ્થિર પ્રકાશન, પોષક તત્વોના ઉપયોગની કાર્યક્ષમતામાં વધારો, માટીની રચનામાં સુધારો, મૂળનો સારો વિકાસ અને માટીજન્ય રોગો અને જીવાતોના ઘટાડાનો સમાવેશ થાય છે. તે રેતાળ જમીનની પાણી સંગ્રહ ક્ષમતામાં પણ વધારો કરે છે અને ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો કરવામાં ફાળો આપે છે.ઉપરોક્ત આયોજિત કિસાન ગોષ્ઠીમાં જૂનાગઢ અને જામનગર જિલ્લાના ૨૦૦થી વધુ ખેડૂતો સહિત લગભગ 300 વ્યક્તિઓએ ભાગ લીધો હતો. આ સેમીનાર થાકી તેઓએ આથો આપેલ ઓર્ગેનિક ખાતરના ફાયદા અને ઉપયોગો વિશે સમજ મેળવી હતી. જેમાં ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો કે FOM ઓર્ગેનિક ખેતીમાં પોષક તત્વોના સંચાલન માટે એક અસરકારક અને ટકાઉ વિકલ્પ તરીકે કામ કરે છે. જેનાથી ખેડૂતોની રાસાયણિક ખાતરો પરની નિર્ભરતા ઓછી થાય છે.કિસાન ગોષ્ઠી અને રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસનું ઉદ્ઘાટન મુખ્ય મહેમાન શ્રી ડૉ.સી.એસ.પ્રહરાજ, વડા અને નિયામક પ્રભારીશ્રી ICAR- દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.આ ઉપરાંત IIGR, જૂનાગઢ, ગુજરાત. IARI, નવી દિલ્હી અને IIGR ના સંસાધન વ્યક્તિઓએ આથો આપેલ ઓર્ગેનિક ખાતર, તેનું મહત્વ, ઉપયોગ, ફાયદા, સિદ્ધાંત, ઘટકો, મગફળીમાં જંતુ અને રોગોનું નિરાકરણ, પાકનું વધુ ઉત્પાદન, સુધારેલ માટી આરોગ્ય અને પર્યાવરણીય સંરક્ષણ પ્રાપ્ત કરવા માટે અદ્યતન કૃષિ તકનીકો પર ચર્ચા સાથે વ્યાખ્યાનો આયોજિત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમજ ખેડૂતોના લાભ માટે કાર્યક્રમમાં રાજ્યમાં કાર્યરત વિવિધ કૃષિ યોજનાઓનું પણ વિગતવાર વર્ણન કરવામાં આવ્યું હતું. તેમ ICAR-IIGR, જૂનાગઢની યાદીમાં જણાવવામાં આવ્યું છે.
રિપોર્ટર : અનિરૂધસિંહ બાબરીયા – કેશોદ
