વાત્સલ્યમ્ સમાચાર.
રિપોર્ટ :- રમેશ મહેશ્વરી – મુન્દ્રા કચ્છ.
મુન્દ્રા,રતાડીયા,તા.8: આવતીકાલે સોમવારથી રાજ્યભરની શાળાઓ ખુલવા જઈ રહી છે ત્યારે, કચ્છ જિલ્લાના શિક્ષણ ક્ષેત્રે એક અત્યંત ચિંતાજનક પરિસ્થિતિ સર્જાઈ છે. શિક્ષકોની મોટી સંખ્યામાં ખાલી પડેલી જગ્યાઓ અને વર્તમાન ભરતી નીતિને કારણે કચ્છના લાખો વિદ્યાર્થીઓનું શૈક્ષણિક ભવિષ્ય દાવ પર લાગ્યું છે. કચ્છના જાગૃત વાલીઓ અને નાગરિકો દ્વારા રાજ્ય સરકાર સમક્ષ તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપની માંગ કરવામાં આવી છે.
કચ્છની વિશિષ્ટતા અને ભાષાકીય અવરોધ: કચ્છ જિલ્લો ગુજરાતના અન્ય જિલ્લાઓથી તેની આગવી પ્રાદેશિક, સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક ઓળખ ધરાવે છે. અહીંની સ્થાનિક બોલી, ‘કચ્છી ભાષા’ માત્ર કચ્છમાં વસતા લોકોને જ સમજાય છે. ભૂતકાળમાં આ વિશિષ્ટતાને ધ્યાનમાં રાખીને, કચ્છમાં શિક્ષકોની ભરતી કચ્છી ભાષા જાણતા સ્થાનિક ઉમેદવારો દ્વારા જ કરવામાં આવતી હતી. જોકે, છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી આ નીતિમાં ફેરફાર થતાં, સમગ્ર ગુજરાતમાંથી ઉમેદવારોને કચ્છમાં અરજી કરવાની છૂટ અપાઈ છે.
“બદલી ચક્ર” અને શિક્ષકોની અછત: આ નીતિના પરિણામે, બહારના જિલ્લાના શિક્ષકો મોટી સંખ્યામાં કચ્છમાં નિમણૂક પામે છે. કચ્છી ભાષા અને સ્થાનિક સંસ્કૃતિ સાથે અનુકૂલન સાધવામાં મુશ્કેલી અનુભવતા આ શિક્ષકો, સામાન્ય રીતે પાંચ વર્ષમાં કાયમી થયા બાદ, પોતાના વતન જિલ્લામાં બદલી કરાવીને ચાલ્યા જાય છે. આ અનંત “બદલી ચક્ર” ના કારણે આજે કચ્છ જિલ્લાની શાળાઓમાં ૫૦% થી પણ વધુ શિક્ષકોની જગ્યાઓ ખાલી પડી રહી છે.
વિદ્યાર્થીઓનું ભવિષ્ય અધ્ધરતાલ: આવતીકાલથી શાળાઓ શરૂ થઈ રહી છે ત્યારે, આ મોટી સંખ્યામાં ખાલી જગ્યાઓને કારણે વિદ્યાર્થીઓને યોગ્ય શિક્ષણ મળશે નહીં. શિક્ષકોના અભાવે તેમનો અભ્યાસ ખોરવાઈ જશે, જેના પરિણામે તેઓ અન્ય જિલ્લાના વિદ્યાર્થીઓ કરતાં શૈક્ષણિક રીતે પાછળ રહી જશે. આ અન્યાયી સ્થિતિને કારણે કચ્છના વિદ્યાર્થીઓ સ્પર્ધાત્મક યુગમાં ટકી શકશે નહીં તેવી ભીતિ સેવાઈ રહી છે.
રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ અને સ્થાનિક ભાષાનું મહત્વ:રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (૨૦૨૦) પણ શરૂઆતના પાંચ વર્ષના શિક્ષણ માટે સ્થાનિક ભાષામાં અભ્યાસ કરાવવાની ભલામણ કરે છે. કચ્છની સ્થાનિક ભાષા કચ્છી હોવાથી, બહારના શિક્ષકોને તેને સમજવામાં અને વિદ્યાર્થીઓ સાથે તાલમેલ સાધવામાં ઘણો સમય લાગી જાય છે, ત્યાં સુધીમાં તેઓ બદલી કરાવી લે છે. આ વિષમતાના કારણે કચ્છના વિદ્યાર્થીઓ નબળા રહી જાય છે.
કચ્છી ઉમેદવારોની ન્યાયી માંગણી: ૨૮ વર્ષના લાંબા ગાળા બાદ ફરી એકવાર મોટી સંખ્યામાં કચ્છમાં શિક્ષકોની ભરતી થવા જઈ રહી છે ત્યારે, કચ્છના લાયક ઉમેદવારો અને જાગૃત નાગરિકોએ એકઠા થઈને રાજ્ય સરકાર સમક્ષ ન્યાયી માંગણી મૂકી છે. તેમની મુખ્ય માંગણી એ છે કે, કચ્છમાં ખાલી પડેલી જગ્યાઓમાંથી ઓછામાં ઓછી ૫૦% જગ્યાઓ ફક્ત એવા કચ્છી ઉમેદવારોથી જ ભરવામાં આવે જેઓ કચ્છમાં જન્મેલા હોય, રહેતા હોય અને તેમના અભ્યાસકાળના ૫૦% થી વધુ વર્ષો કચ્છમાં જ અભ્યાસ કરેલો હોય.આ મુદ્દે કચ્છના સાંસદ/ધારાસભ્યશ્રીઓને પણ વારંવાર રજૂઆતો કરવામાં આવી છે. આમ છતાં અગમ્ય કારણોસર કચ્છના હિતમાં સ્પષ્ટ નિર્ણય લેવાઈ રહ્યો નથી તેવી લાગણી પ્રવર્તી રહી છે.
તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપની અપીલ અને વ્યાપક નીતિગત સુધારાનું સૂચન: મુન્દ્રા તાલુકાના રતાડીયા જલારામ સખી મંડળના પ્રમુખ તિતિક્ષાબેન પ્રકાશચંદ્ર ઠક્કરે કચ્છ જિલ્લાના જાગૃત વાલીઓ અને નાગરિકો વતી રાજ્યના શિક્ષણ મંત્રી અને મુખ્યમંત્રીને તાત્કાલિક ધોરણે હાલની નિમણૂક પ્રક્રિયા અટકાવી, કચ્છના આ વિશિષ્ટ સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખીને નવેસરથી પારદર્શક અને ન્યાયી ભરતી પ્રક્રિયા હાથ ધરવા વિનંતી કરી છે. વધુમાં, તેમણે સમગ્ર ગુજરાત રાજ્યમાં આ જ પ્રકારની ૫૦% સ્થાનિક અગ્રતાની નીતિ લાગુ કરવાની ભલામણ કરી છે. એટલે કે, દરેક જિલ્લાની ૫૦% ખાલી જગ્યાઓ તે જિલ્લાના સ્થાનિક ઉમેદવારોથી ભરાય અને બાકીની ૫૦% જગ્યાઓ રાજ્ય કક્ષાએથી સામાન્ય ભરતી દ્વારા કરવામાં આવે, જેથી કોઈપણ જિલ્લાના ઉમેદવારને અન્યાય ન થાય.આશા છે કે ગુજરાતની સંવેદનશીલ સરકાર કચ્છના વિદ્યાર્થીઓના ભવિષ્ય અને જિલ્લાના શિક્ષણના સ્તરને બચાવવા માટે આ ગંભીર મુદ્દાને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપશે અને તાત્કાલિક સકારાત્મક નિર્ણય લેશે.
